Wist je dat valkerij al bestaat sinds de oudheid? In dit artikel vertellen we deze sport of ambacht is ontstaan, waaronder een aantal interessante weetjes. Zo lees je:
- wat een valkenier precies is en doet,
- hoe valkerij vroeger ging,
- hoe valken in de moderne tijd worden ingezet voor de samenleving,
- de wet- en regelgeving omtrent valkerij,
- en waarom valken niet uit het wild mogen worden gehaald
.
Historie valkerij
Valkerij is dus een eeuwenoude sport, ook wel een ambacht genoemd, waarbij er met getrainde roofvogels op prooien wordt gejaagd. Het was net als jagen met honden, een manier om de tijd te doden voor mannen van adel, denk aan koningen en keizers. Het is vooral populair in het Midden-Oosten, maar ook in andere landen zoals ons eigen land doet men het nog graag. Tegenwoordig hoef je ook niet meer van adel te zijn.
Dit jagen met vogels, zoals de naam het al zegt, wordt dus gedaan met valken. Vroeger werden jonge vogels uit het nest gehaald en beroofd van hun vrijheid. Ze groeiden in gevangenschap op en werden getraind voor de jacht. Het bekende oogkapje wordt gebruikt om dieren rustig te houden, onder andere tijdens het transport. Tegenwoordig worden vogels voor de valkerij gekweekt en dus niet meer uit de natuur gehaald. Hierbij worden vaak verschillende soorten met elkaar gekruist, voor een hybride soort. In de hoop de beste eigenschappen van beide soorten te verkrijgen.
Niet alleen jonge vogels werden in het verleden gebruikt voor de valkerij, met een tobhut en vangnetten werden ook oudere valken gevangen. In Nederland werd vroeger vooral de slechtvalk gevangen, met behulp van vangnetten die werden opgehangen met een duif als lokkertje. Ook werd er vaak een tamme valk, een klosje veren of een klapekster gebruikt, aangezien deze laatste de komst van een valk lieten merken door het maken van geluiden. Op het moment dat de valk probeert de duif te vangen, werd deze op een ingenieuze wijze zelf het slachtoffer.
Deze volwassen valken moeten erg wennen aan mensen, omdat ze gewend waren om in vrijheid te leven. Dit trainen van roofvogels ging vroeger niet altijd even diervriendelijk, zoals het honger laten lijden en het tijdelijk dichtnaaien van de oogleden. Iets dat tegenwoordig strafbaar is, aangezien er strenge wet- en regelgevingen zijn op het houden van roofvogels. Nu is de valkerij meer een hobby en in deze video kun je zien hoe roofvogels tegenwoordig kunnen worden getraind:
Regels en wetgeving Nederlandse valkerij
Het trainen van valken die in het wild zijn geboren is tegenwoordig verboden, evenals het stelen van valken en andere roofvogels uit het wild. Het is ook de grootste reden dat de valkenpopulatie enorm is gedaald. Wat overigens niet betekent dat er geen dieren illegaal meer worden gestroopt. Om dit zoveel mogelijk tegen te gaan moeten valkeniers tegenwoordig beschikken over een valkeniersakte, wat staat in de Nederlandse wet.
De valkeniersakte kun je niet zomaar kopen, maar bestaat uit een theoretisch en een praktijkgedeelte. Je dient hiervoor onder andere een praktijkstage te volgen en examens af te leggen. Niet iedereen mag dus zomaar een roofvogel houden in gevangenschap, aangezien alle uilen en roofvogels die van nature in het wild leven, beschermd zijn onder de wet.
In de flora- en faunawet staat ook dat er enkel gejaagd mag worden met bepaalde soorten, zoals de slechtvalk en de havik. Dit mag ook alleen tijdens het jachtseizoen en op bepaalde dieren, zoals het konijn, de haas en de fazant.
Veel valkeniers worden echter ook ingezet om overlast van andere vogels op te lossen, op industrieterreinen of het beschermen van gewassen. De vergunningen zijn echter beperkt en het maximale aantal van 200 is inmiddels uitgegeven. Als je dus valkenier wil worden, kom je automatisch op een wachtlijst terecht.
Dierenwelzijn en de natuur
Er is ook behoorlijk wat tegenspraak naar de valkerij toe, onder andere omdat het wordt gezien als niet diervriendelijk. Met name dieren die niet op de juiste manier worden gehouden, hebben te maken met veel leed. Iets dat niet zozeer voorkomt bij de valkerij zelf, maar vooral bij het houden van vogels voor demonstraties en vogelshows met een winstoogmerk.
Deze demonstraties en shows zijn ook een van de dingen die mensen stimuleren om zelf een roofvogel te willen houden, zonder te weten wat er allemaal bij komt kijken. Iets dat helaas de illegale handel en het stelen van eieren in de natuur aanwakkert.
De vogelbescherming is echter ook om een andere reden tegen het houden van valken en andere roofvogels, omdat het tot faunavervalsing kan leiden als deze dieren ontsnappen. Het paren van deze twee soorten zorgt voor hybride soorten (hybridiseren) en dit is nadelig voor de inheemse soorten.
Iets dat behoorlijk vaak voorkomt, en vogelopvangcentra krijgen vooral tamme vogels binnen die zijn ontsnapt. Sommige dieren kunnen zich echter redden in de natuur, maar dit geldt lang niet voor alle vogels. Op waarneming.nl worden regelmatig dieren gespot met nog een touwtje aan de poot of iets dergelijks.